پیشینه و مبانی نظری مفهوم پیشرفت یا موفقیت تحصیلی

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحه : 35 صفحه

 قسمتی از متن word (..docx) : 
 

‏پیشرفت تحصیلی
‏مفهوم پیشرفت یا موفقیت تحصیلی
‏در روان شناسی، "موفقیت" به پاسخ یا عملی گفته می شود که به گونه ای که شخص به هدف برسد یا موفقیت یک گام قطعی است که به جانب هدف برداشته می شود. ولی در تعلیم و تربیت و موقعیت های تحصیلی موفقیت به درجه ای از کارایی اطلاق می شود که فرد به فراخور توانایی هایش در پیشرفت های خود به رضایت شایسته برسد(قاضی، 1373). در مقابل موفقیت تحصیلی، شکست تحصیلی به کار برده می شود. " شکست" عبارت است از ناامیدی ها؛ یعنی ترسیدن به امیدها و انتظارها یا دست نیافتن به سطح استانداردهای مورد نظر. شکست یعنی نرسیدن به رویاها و انتظارات و برعکس، یعنی دچار شدن فرد به ان چه از آن هراس دارد. منظور از شکست تحصیلی شکستی است که در اثر کوتاهی نظام اموزشی در دست یابی موثر به هدف ها و برنامه های آموزشی حاصل می شود؛ یعنی عدم موفقیت فراگیران در دست یابی به کم ترین معیارهایی که برای موفیت آنان به وسیله نظام اموزشی در نظر گرفته شده است(امین فر،1365).
‏در مقابل موفقیت تحصیلی، اغلب اصطلاح افت یا اتلاف مطرح می شود.این اصطلاح در آموزش، از زبان اقتصاد دانان گرفته شده و نظام آموزشی را به صنعتی تشبیه می کند که بخشی از سرمایه و مواد اولیه ای را که باید به محصول نهایی تبدیل می شد، تلف نموده است و نتایجه مطلوب و مورد انتظار را به بار نیاورده است. در یک جمع بندی از تعریف ها و مفاهیم افت تحصیلی، می توان آن را عدم موفقیت در تحصیل، وقوع ترک تحصیل و یا ترک تحصیل زودرس، تکرار پایه درس هاف نسبت نامناسب میان سال های تحصیل فراگیر و سال های مقرر آموزشی، کیفیت نازل تحصیلات و آموخته های یادگیرنده در مقایسه با آن چه که باید باشد، کسب محفوظات به جای معلومات که در اندک زمانی به فراموشی سپرده می شود، نرسیدن نظام اموزشی به هدف های اصیل خود نامید(پازوکی،1381).
‏محققان از سال ها قبل، بیان داشته اند که یکی از ضروریات در آموزش، تجزیه و تحلیل نمرات آزمون های تحصیلی به عنوان شاخص های موفقیت فعلی و آینده دانش آموزان می باشد. هنوز هم در سنجش موفقیت های تحصیلی، از معدل نمرات فراگیران به عنوان شاخص یا یکی از شاخص های موفقیت تحصیلی بهره می گیرند، ولی در نظر گرفتن معدل نمرات، به عنوان تنها شاخص تعیین موفقیت تحصیلی، ملاک مناسبی نیست(پورکاظمی،1385 و دلاور،1384). براین اساس، محققان از مجموعه ای از معیارها و ملاک های مکمل، در تعیین موفقیت تحصیلی دانش آموزان بهره گرفته اند. به عنوان مثال در بررسی عملکرد تحصیلی دانش آموزان، غیر از ملاک معدل، معیارهای دیگری هم چون اخلاق، انضباط کلاسی و حضور مرتب در کلاس، فعالیت های عملی و ... را در نظر گرفته اند.
‏امروزه تحقیقات، نقش عوامل مختلفی را بر موفقیت تحصیلی فراگیران به اثبات رسانده است(گارتون و همکاران ‏- Garton, B. L., Dyer, J. E., & King, B. O.
‏،2001). به طور خلاصه در زیر آمده است:
‏1. نگرش محیط خانواده(پافشاری خانواده بر پیشرفت تحصیلی فرزندان، راهنمایی های تحصیلی، تلاش های خانواده و عادت کاری خانواده)(نجاریان، سلیمان پور و لیالی،1373).
‏2. تصیلات پدر و مادر(گلاب زاده،1379).
‏3. شغل پدر(خیر،1376).
‏4. تعداد افراد خانواده.
‏5. طبقه اجتماعی خانواده(حسینی،1372).
‏6. وضعیت اقتصادی خانواده(احمدی،1374).
‏7. نگرش محیط مرکز آموزشی(اسمیت و همکاران،2002).
‏در واقع امروزه ‏پیشرفت ‏تحصیلی ‏دانش ‏آموزان ‏به ‏عنوان ‏یک ‏شاخص ‏مهم ‏برای ‏ارزیابی ‏نظام ‏های ‏آموزشی‏ ‏مورد ‏توجه ‏قرار ‏گرفته ‏است. ‏علاوه ‏بر ‏این، ‏پیشرفت ‏تحصیلی ‏همواره ‏برای ‏معلمان، ‏دانش ‏آموزان،‏ ‏والدین،
‏نظریه ‏پردازان، ‏و ‏محققان ‏تربیتی ‏نیز ‏حائز ‏اهمیت ‏بوده ‏است. ‏برای ‏مثال، ‏پیشرفت ‏تحصیلی‏ ‏یادگیرندگان ‏یکی ‏از ‏مهمترین ‏ملاک ‏های ‏ارزیابی ‏عملکرد ‏معلمان ‏محسوب ‏می شود. ‏برای‏ ‏دانش ‏آموزان ‏و ‏دانشجویان ‏نیز ‏معدل ‏تحصیلی ‏معرف ‏توانایی ‏های ‏علمی ‏آن ها ‏برای ‏ورود ‏به ‏دنیای ‏کار ‏و‏ ‏اشتغال ‏و ‏مقاطع ‏تحصیلی ‏بالاتر ‏است. ‏شاید ‏به ‏علت ‏همین ‏اهمیت ‏باشد ‏که ‏نظریه پردازان ‏تربیتی‏ ‏بسیاری ‏از ‏پژوهش های ‏خود ‏را ‏بر ‏شناخت ‏عوامل ‏موثر ‏بر ‏پیشرفت ‏تحصیلی ‏متمرکز ‏کرده اند(رستگار، حجازی، لواسانی و جهرمی،1388).‏
‏2-2-4-2 عوامل موثر بر پیشرفت و افت تحصیلی
‏میزان پیشرفت تحصیلی یکی از ملاک های کارآیی نظام آموزشی است. بنابراین تحلیل عوامل مربوط به آن اساسی ترین موضوعات تحقیقی در نظام آموزش و پرورش، در گرو عوامل بیشماری است که می توان آن ها را در مقوله ی کلی عوامل مربوط به تفاوت های فردی و عوامل مربوط به مدرسه و نظام آموزش و پرورش بررسی نمود. به عبارتی پیشرفت تحصیلی گاه به علت ویژگی های شخصیتی، شاخص های ذهنی، اجتماعی، عاطفی و اخلاقی دانش آموزان است که می تواند متاثر از عوامل مربوط به خانواده باشد و گاه به علت کارکردهای مدرسه و نظام آموزش و پروش البته این دو تا حدی با یکدیگر در تعامل هستند(پور شافعی، 1380).
‏پژوهشگرانی که به دنبال کشف عوامل مرتبط با عملکرد تحصیلی بالا بوده اند به آرایه هایی از متغییرها، که عملکرد تحصیلی را تحت تاثیر قرار می دهند دست یافته اند. در رابطه با عوامل محیطی، تا کنون به وجود عوامل محیطی نیرومند و موثر زیادی بر پیشرفت تحصیلی پی برده شده است: فورد. Ford
‏ (فورد و توماس . Ford & Thomas
‏، 1997) در یک مطالعه شاخص های زیر را برای کم آموزان برشمردند: داشتن روابط معلم- شاگردی مثبت پایین، حمایت کم از طرف همکلاسی ها، بی انگیزگی و بی علاقگی در مدرسه. هر یک از عوامل ذکر شده به تنهایی و نیز در تعامل با یکدیگر بر میزان پیشرفت تحصیلی فرد اثر می گذارد.